زەهرە ئیحسان رەمەزان
قوتابی ل پشكا سیاسی/ زانینگەها دهۆكێ
ل دەستپێكێ دڤێت بزانین دیموكراسی و دكتاتوری چیە؟
دیموكراسی وەكی ئەبراهام لێكولن دبێژیت: حوكمی گەلی ژلایێ گەلی بۆ گەلیڤە. دكتاتوری: رەنگەكێ فەرمانرەوایێ یە، كو دەستهەلات ب شێوەكێ رەها ددەستێ كەسەكێ بتنێ دا بیت. ئەگەر ئەم بەرێ خۆ بدەینێ دیموكراسی سیستەمەكێ گەلەك پێشكەفتیە و گەلەك دەولەتێت سەركەفتی ڤی سیستەمی بكاردئینیت. گەل ژی یێ ژێ رازییە، ژبەركو حوكمی گەلی و دیسان هەر بۆ گەلی دزڤریت، بەلێ پا ئەڤە بەس ل دەولەتێت رۆژئاڤا دا دهێتە دیتن، ژبەركو ل رۆژهەلاتا ناڤین رولێ گەلی دبن لیستا هەلبژارتنا نامینیت، چ مافێت وانا نەداینێ، ئەگەر ب كورتی رونكەم ل رۆژهەلاتێ (دیموكراسی ب رەنگەكێ دروست و ب هەمی رامانێت خۆڤە نەهاتیە بجهئینان)، لەورا ڤی سیستەمی ل دەولەتێت رۆژهەلات سەركەفتن ب دەست خۆڤە نەئینایە. ئەگەر ئەم بەحسێ سیستەمێ دیكتاتوری بكەین، ئەوژی سیستەمەكێ بێ حزب دهێتە دانان، ژبەركو دەستهەلات نە رەها یا د دەستێ كەسەكێدا، رولێ گەلی تێدا یێ بەرزەیە، ژلایەكێڤە ژی جورە تەك بریاری یا تێدا هەی، چ رولێ حزبا تێدا نینە.
ب راستی ژی د سیستەمێ دیموكراسی دا حزب (پارت) گەلەك جارا نە ئارامی و ناكوكیێیە پەیدا دكەن، و ب تایبەتی ئوپوزوسیون. ئەگەر ڤان هەردوو سیستەما ل كوردستانێ بكاربینین دێ چ رودەت؟ وەكی ئەم هەمی دزانین نوكە كوردستان یا ل ژێر سیستەمەكێ دیموكراسیێ، بەلێ هەتا چ رادە یا سەركەفتیە؟ هەتا چ رادە گەل ب رەنگەكێ درست رولێ تێدا دبینیت؟ دیموكراسی ل كوردستانێ هەتا هەلبژارتنایە، پشتی هنگی چ دیموكراسی نامینیت، رولێ گەلی بەرزە دبیت، ئەگەر بەرێ خۆ بدەینێ فرە پارتێت مەژی رەنگەكێ نە ئارامیێ یا دسیستەمیدا پەیدا كری، ئەگەر سیستەم ل كوردستانی دیكتاتوری با دا چ رودەت؟ بێ شك سیستەمێ دیكتاتوری نە سیستەمەكێ باشە، بەلێ هندەك جارا بۆ هندەك جڤاكا و هندەك دەڤەرا دێ بێنە باشترین، چونكی ئەگەر دیموكراسی باشترین بێت، فەشەل ئینابیت، بلا دیكتاتوری بیت خرابترین بەس بلا سەركەفتی بیت.
دوماهیكێ دڤێت ئاماژەیێ پێ بدەم، نە دیموكراسی و نە دیكتاتوری، بەلكو ئەگەر سیستەمەكێ سیاسی هەبا و جورە گرێدانەك دناڤبەرا دیموكراسیێ و دكتاتوریێدا هەبا، بۆ نموونە دەستهەلات نە نها ددەستێ كەسەكێ دا با، د هەمان دەمدا ماف دابا گەلی ژی، ب هەمی رامانێت خۆ گەلی ژی مافدار با، دادپەروەری و یەكسانی هەبا، و رولێ حزبا كێم با، هەروەسا ئوپۆزوسیون ب هیچ شێوەكێ نەبا، دا كوردستان د بارودوخەكێ باشتر دا بیت.
ليست هناك تعليقات:
إرسال تعليق