هوزانڤان نالبەندێ بچویك
گەلەك كەسان دەستێ نڤیسینا هەلبەستێ هەبویە و هەلبەستێن خوە بەلاڤ نەكرینە، هەر ئێكی ژبەر ئەگەرەكی ئەڤ هەلبەست و شیعرێن هە لدەف خو هێلاینە. گەلەك بلیمەتان ژی ئەڤ بەرهەمێ خوە دگەل مرنا خوە بێ سەروشوین كرینە. ئەڤ هوزانڤانێ ل خارێ ژی ئێك ژ وان هوزانڤانا یە كو ڤیایە بو خوە بتنێ بنڤیسیت و دگەل خوە بخوینیت. گەلەك جاران دەما ئەم دگەهشتینە ئێك، وی دڤیا سلاڤێن خوە ب خاندنا شعرەكێ دەست پێبكەت، دا كو سلاڤێن وی و شعرێن وی و بێدەنگی و بێ پێژنیا وی بەرچاڤ بكەین و ژ نێزیك بنیاسین.
هوزانڤانێ مە تەوفیق سەلیم یێ كو ڤیایی ب نالبەندێ بچویك بدەینە ناسكرن، بڤی رەنگی بەحسێ لایەنەكێ ژیانا خوە دكەت.
ـ "ناڤێ من (تەوفیق سەلیم) ە و بنەمالا مە ب نالبەند دهێتە نیاسین. ئەز ل سالا 1939 ێ ل بامەرنێ ژ دایكبویمە و سەبارەت كا ناسناڤێ بنەمالا مە ژ كیڤە هاتی یە، هەر كەسێ هاتن و چون و شارەزایی د بامەرنێ دا هەبیت، دێ زانیت كو بامەرنێ هەر ژ كەڤن دا نە گوند بویە و بەلكو باژێرەكێ بچویك بویە. پەیدا بونا ڤان ناسناڤا و بنەمالان ژی ژ ئەگەرێ ژ نێزیك نیاسینێ پەیدابوینە. چاوان ناڤ بو هەر تشتەكی هاتینە دانان و ناڤێن گوندا هەنە و ناڤێن گەرەكا هەنە و ناڤێن كانییان هەنە! هوسان بنەمال ژی بتنێ بو ناسكرن هاتینە دانان و خو وەك دی ئەڤ بنەمالێن هە ب بامەرنێ دهاتنە ناسكرن. ل بامەرنێ هەر بنەمالەك ب ناڤەكی دهێتە نیاسین و ئەز حەز دكەم ب "نالبەندێ بچویك" بهێمە نیاسین.
من خاندنا خوە تا شەشێ زانستی ل (سانەویا دهوك) ل سالا 1956 ب دوماهی نە ئینایە و دوی دەمی دا ئەم چەند خویندكارەك ب كارێ سیاسی هاتینە گونەهباركرن و 17 خویندكار هاتنەگرتن و ئەز یێ هەژدێ بوم، بو ماوێ 5 هەیڤان ئەز هاتمە گرتن و پاشی ئەز ژ خاندنێ ژی هاتمە فەسل كرن".
دپسیارەكێدا سەبارەت دەستپێكا ڤەهاندنا هوزانان مە ڤیا بڤی رەنگی خوە نێزیكی وی بكەین، تە گوتی من ئێكەم شعرا خوە كریە ستران و تومار كریە بەلێ بو خو بتنێ، دێ شێی بێژی چاوان؟
ـ بەلێ، من ژی وەكو هەمی كەسان حەز بو دەنگێ خوە هەیە و من چەند پەیڤ بو خوە لێك ئینان و من گەر ب شعر نەزانی بیت ژی، بەلێ من حەز ژێكر و من توماركر و جار بو جارێ من گوهێ خوە ددایێ و ئەڤە هندەك مالكێن وێ ماینە ل بیرا من.
هات و بهارە بهارا رەنگین
لڤان چیمەنا شوین ببون بەیبین
ل دلكێ من هەر كویر ببون برین
خوزی ئەز كەو بام ل ڤان بەیارا
هاتبام و چوبام دگەل رەف و بارا
دا بیر ل من هاتبا وان دوست و یارا
هەر جار و بارا بێ ئەخت و بارا
بو ڤەهاندن و توماركرنا ڤێ شعرێ ژی گەر بیردانكا من وەك هەر جار من نە خاپینیت، ل سالا 1967 من نڤیسی یە و ئەز مخابنی بەرزەبونا وێ كاسێتێ مە.
تە دگوتی بیرا من ل هوزانڤانێ كورد ئەحمەدێ نالبەند دهێت، تو دشێی هندەك ژ وان بیرهاتنان بو مە ڤەگێری و ل وی دەمی ئەحمەدێ نالبەند چ دكر و یێ چاوا بو؟
ـ ب مخابنی ڤە دبێژم ل وی دەمێ بیرا من ل ئەحمەدێ نالبەند هوزانڤانێ بلیمەتێ كورد دهێت ئەز زور دئێشم، ژبەر كو نالبەند گەهشتبو قوناغەكا بێ ئومێدیێ و ژ ژیانێ بێ زار ببو، هەر دەما ئەم دگەهشتینە دەف و مە پرسیارەك یان داخازا هوزانەكێ ژێ كربا ب ئیشارەتا دگوتە مە خوە ژ من دویر بێخن، یا من هزر دڤی هوزانڤانی دا كری و بێ ئومێدیا وی بو ژیانێ كو ژیەكێ پری ئازار و بێخودانی و چ خێزان نەبون، مرادا وی كورەك بو و خودێ بو نەهێلان، چار ژن ئینان و خودێ بو نەهێلان.
هەر كەسەكی ئومێدەك بو ژیانێ هەبویە و تا گەهشتیە ئارمانجێ، تە دڤان 69 سالێن بوری دا ئەو ئارمانج دیتی یە؟
ـ ژیان و ڤیانێن من تێكەلی هەڤدو بون و بتنێ تشتێ من ڤیایی ئەزێ شیایم د شعرێن خوە دا دەرببرم، من بو ڤیانێ و جوانیێ نڤیسی یە و دبیت ئەو ڤیان و جوانی ژی نە ئەو بن یێن تو هەست پێ دكەی.
• تو چاوا رەگەزێ دی دبینی و ئایا تە دیتنەكا تایبەت بو وی رەگەزی هەبویە، ئەز نابێژم بلا ئەو دیتن حەز ژێكرن ژی بیت؟
ـ ئەز دێ ب شعر بەرسڤا ڤێ پرسیارێ دەم.
ژن هەلگرا كەڤنترین دیروكە
دناڤ پێلێن دەریا ژیانێ
مەلەڤانا خورت و كوكە
ژن ژیانە، ڤیان ژیانا ژنانە
ژن زانینە، دناڤ رێزین پەرتوكان دا
دنڤیسی نە
دروست بخوینە ژێدەرا نویبونا ژینە
ژن گولا باغێ دلانە
سەخبێری ئەركێ هەمیا
چرمسین داخا گرانە
ژن چیروكە، كورت و درێژ
خوش و نەخوش
بو كاروانێ ڤێ ژیانێ
پەستە رێكە
ژن ئەو دارا شوخ و شەنگە
ژبلی فێقی و سیبەرێ
نێ دیمەنا هەمی رەنگە
ژن كولیكا بوهارێ یە
رەوش و سیما بارانێ یە
هەلوەرین كارێ گەرم و سرێ یە
ژن ژیانە، بێی وێ رێڤەچوون بەرەف نەمانە
تە گوت من ئارمانجا خوە، ڤیان و عەشق و ژیانا خوە د شعرێ دا دەربریە گەر ئەم لایەنێ سیاسی بگرین، تە چ نڤیسی یە و تە دڤێت چ بێژی؟
ـ بەلێ من شعر ب بەرخودانێ نڤێسی نە، من ب خەباتا پێشمەرگەی و هەڤگرتنا كوردان نڤیسی نە، من رەخنە كریە ئارمانجا سەركەفتنان و ئەز نەشێم خوە ژ رەخنێ دویر بێخم، ژبەركو ئەز رەخنەكا ئاڤاكەر د نڤیسم و گەلەك تشت ب رەخنێ پێش دكەڤن.
تە گوت من نەڤێت ئەز شعرێن خوە بەلاڤ بكەم و مە ب زوری وێنێن تە كێشاینە بو بەلاڤكرنێ؟
ـ من دڤێت شعرێن خوە هەمیا دگەل ئێك بەلاڤ كەم و هێش من ئەو باوەری نە دایە هەمی شعرێن خوە كو بكێر بەلاڤكرنێ بهێن یان ئەز هزر دكەم ئەو حەز بو نەبیت، ئەز گەهشتیمە وێ باوەرێ ژی كو ئێدی ئەز ب وێنەی ناهێمە نیاسین و ئەز ژ قوناغا گەنجاتیێ دەرباز بویمە و یا دوێ ژی من نەڤێت ب وێنێ من قەبارەك ژ لاپەرێ روژنامێ یان پەرتوكەكێ ڤەگریت، بەلكو گوتنەكا ژ وێنێ من فەرتر هەبیت.
• گەر ئەم داخوازا نمونەكا تە یا ڤەهاندنێ ژ تە بكەین دا بەلاڤكەین؟
وەرن ل هەوارا وا
دا چارەك ب بیتن
ئەڤ ئەزمانێ ل وا
یێ دۆ رۆی دبیتن
هزر ڵ سەرێ وا
خو جه نابیتن
چ بایێ دهێتن ل وا
ب خو دگەل دفریتن
قەنجی ب چاڤێ وا
ل جه بەرزە دبیتن
راستی ب دەڤێ وا
ناهێتە گوتن
گوتننا ل گوهێ وا
ب خو بەلاڤ دبیتن
گونهە ل ستویێ وا
هەر تلوڤە دبیتن
چ خەمن نینە ل وا
بەس دولار ب وەریتن
دێ وی ناڤی دانە ل وا
كو ژ وا ملا بخوتن
تێبینی: ئەڤا لسەری هندەك ژدیدارەكێ بو دگەل هوزانڤنای هاتیە كرن و دروژناما چاڤدێر ژمارە (63) ێ دا هاتبو بەلاڤكرن.
گەلەك كەسان دەستێ نڤیسینا هەلبەستێ هەبویە و هەلبەستێن خوە بەلاڤ نەكرینە، هەر ئێكی ژبەر ئەگەرەكی ئەڤ هەلبەست و شیعرێن هە لدەف خو هێلاینە. گەلەك بلیمەتان ژی ئەڤ بەرهەمێ خوە دگەل مرنا خوە بێ سەروشوین كرینە. ئەڤ هوزانڤانێ ل خارێ ژی ئێك ژ وان هوزانڤانا یە كو ڤیایە بو خوە بتنێ بنڤیسیت و دگەل خوە بخوینیت. گەلەك جاران دەما ئەم دگەهشتینە ئێك، وی دڤیا سلاڤێن خوە ب خاندنا شعرەكێ دەست پێبكەت، دا كو سلاڤێن وی و شعرێن وی و بێدەنگی و بێ پێژنیا وی بەرچاڤ بكەین و ژ نێزیك بنیاسین.
هوزانڤانێ مە تەوفیق سەلیم یێ كو ڤیایی ب نالبەندێ بچویك بدەینە ناسكرن، بڤی رەنگی بەحسێ لایەنەكێ ژیانا خوە دكەت.
ـ "ناڤێ من (تەوفیق سەلیم) ە و بنەمالا مە ب نالبەند دهێتە نیاسین. ئەز ل سالا 1939 ێ ل بامەرنێ ژ دایكبویمە و سەبارەت كا ناسناڤێ بنەمالا مە ژ كیڤە هاتی یە، هەر كەسێ هاتن و چون و شارەزایی د بامەرنێ دا هەبیت، دێ زانیت كو بامەرنێ هەر ژ كەڤن دا نە گوند بویە و بەلكو باژێرەكێ بچویك بویە. پەیدا بونا ڤان ناسناڤا و بنەمالان ژی ژ ئەگەرێ ژ نێزیك نیاسینێ پەیدابوینە. چاوان ناڤ بو هەر تشتەكی هاتینە دانان و ناڤێن گوندا هەنە و ناڤێن گەرەكا هەنە و ناڤێن كانییان هەنە! هوسان بنەمال ژی بتنێ بو ناسكرن هاتینە دانان و خو وەك دی ئەڤ بنەمالێن هە ب بامەرنێ دهاتنە ناسكرن. ل بامەرنێ هەر بنەمالەك ب ناڤەكی دهێتە نیاسین و ئەز حەز دكەم ب "نالبەندێ بچویك" بهێمە نیاسین.
من خاندنا خوە تا شەشێ زانستی ل (سانەویا دهوك) ل سالا 1956 ب دوماهی نە ئینایە و دوی دەمی دا ئەم چەند خویندكارەك ب كارێ سیاسی هاتینە گونەهباركرن و 17 خویندكار هاتنەگرتن و ئەز یێ هەژدێ بوم، بو ماوێ 5 هەیڤان ئەز هاتمە گرتن و پاشی ئەز ژ خاندنێ ژی هاتمە فەسل كرن".
دپسیارەكێدا سەبارەت دەستپێكا ڤەهاندنا هوزانان مە ڤیا بڤی رەنگی خوە نێزیكی وی بكەین، تە گوتی من ئێكەم شعرا خوە كریە ستران و تومار كریە بەلێ بو خو بتنێ، دێ شێی بێژی چاوان؟
ـ بەلێ، من ژی وەكو هەمی كەسان حەز بو دەنگێ خوە هەیە و من چەند پەیڤ بو خوە لێك ئینان و من گەر ب شعر نەزانی بیت ژی، بەلێ من حەز ژێكر و من توماركر و جار بو جارێ من گوهێ خوە ددایێ و ئەڤە هندەك مالكێن وێ ماینە ل بیرا من.
هات و بهارە بهارا رەنگین
لڤان چیمەنا شوین ببون بەیبین
ل دلكێ من هەر كویر ببون برین
خوزی ئەز كەو بام ل ڤان بەیارا
هاتبام و چوبام دگەل رەف و بارا
دا بیر ل من هاتبا وان دوست و یارا
هەر جار و بارا بێ ئەخت و بارا
بو ڤەهاندن و توماركرنا ڤێ شعرێ ژی گەر بیردانكا من وەك هەر جار من نە خاپینیت، ل سالا 1967 من نڤیسی یە و ئەز مخابنی بەرزەبونا وێ كاسێتێ مە.
تە دگوتی بیرا من ل هوزانڤانێ كورد ئەحمەدێ نالبەند دهێت، تو دشێی هندەك ژ وان بیرهاتنان بو مە ڤەگێری و ل وی دەمی ئەحمەدێ نالبەند چ دكر و یێ چاوا بو؟
ـ ب مخابنی ڤە دبێژم ل وی دەمێ بیرا من ل ئەحمەدێ نالبەند هوزانڤانێ بلیمەتێ كورد دهێت ئەز زور دئێشم، ژبەر كو نالبەند گەهشتبو قوناغەكا بێ ئومێدیێ و ژ ژیانێ بێ زار ببو، هەر دەما ئەم دگەهشتینە دەف و مە پرسیارەك یان داخازا هوزانەكێ ژێ كربا ب ئیشارەتا دگوتە مە خوە ژ من دویر بێخن، یا من هزر دڤی هوزانڤانی دا كری و بێ ئومێدیا وی بو ژیانێ كو ژیەكێ پری ئازار و بێخودانی و چ خێزان نەبون، مرادا وی كورەك بو و خودێ بو نەهێلان، چار ژن ئینان و خودێ بو نەهێلان.
هەر كەسەكی ئومێدەك بو ژیانێ هەبویە و تا گەهشتیە ئارمانجێ، تە دڤان 69 سالێن بوری دا ئەو ئارمانج دیتی یە؟
ـ ژیان و ڤیانێن من تێكەلی هەڤدو بون و بتنێ تشتێ من ڤیایی ئەزێ شیایم د شعرێن خوە دا دەرببرم، من بو ڤیانێ و جوانیێ نڤیسی یە و دبیت ئەو ڤیان و جوانی ژی نە ئەو بن یێن تو هەست پێ دكەی.
• تو چاوا رەگەزێ دی دبینی و ئایا تە دیتنەكا تایبەت بو وی رەگەزی هەبویە، ئەز نابێژم بلا ئەو دیتن حەز ژێكرن ژی بیت؟
ـ ئەز دێ ب شعر بەرسڤا ڤێ پرسیارێ دەم.
دناڤ پێلێن دەریا ژیانێ
مەلەڤانا خورت و كوكە
ژن ژیانە، ڤیان ژیانا ژنانە
ژن زانینە، دناڤ رێزین پەرتوكان دا
دنڤیسی نە
دروست بخوینە ژێدەرا نویبونا ژینە
ژن گولا باغێ دلانە
سەخبێری ئەركێ هەمیا
چرمسین داخا گرانە
ژن چیروكە، كورت و درێژ
خوش و نەخوش
بو كاروانێ ڤێ ژیانێ
پەستە رێكە
ژن ئەو دارا شوخ و شەنگە
ژبلی فێقی و سیبەرێ
نێ دیمەنا هەمی رەنگە
ژن كولیكا بوهارێ یە
رەوش و سیما بارانێ یە
هەلوەرین كارێ گەرم و سرێ یە
ژن ژیانە، بێی وێ رێڤەچوون بەرەف نەمانە
تە گوت من ئارمانجا خوە، ڤیان و عەشق و ژیانا خوە د شعرێ دا دەربریە گەر ئەم لایەنێ سیاسی بگرین، تە چ نڤیسی یە و تە دڤێت چ بێژی؟
ـ بەلێ من شعر ب بەرخودانێ نڤێسی نە، من ب خەباتا پێشمەرگەی و هەڤگرتنا كوردان نڤیسی نە، من رەخنە كریە ئارمانجا سەركەفتنان و ئەز نەشێم خوە ژ رەخنێ دویر بێخم، ژبەركو ئەز رەخنەكا ئاڤاكەر د نڤیسم و گەلەك تشت ب رەخنێ پێش دكەڤن.
تە گوت من نەڤێت ئەز شعرێن خوە بەلاڤ بكەم و مە ب زوری وێنێن تە كێشاینە بو بەلاڤكرنێ؟
ـ من دڤێت شعرێن خوە هەمیا دگەل ئێك بەلاڤ كەم و هێش من ئەو باوەری نە دایە هەمی شعرێن خوە كو بكێر بەلاڤكرنێ بهێن یان ئەز هزر دكەم ئەو حەز بو نەبیت، ئەز گەهشتیمە وێ باوەرێ ژی كو ئێدی ئەز ب وێنەی ناهێمە نیاسین و ئەز ژ قوناغا گەنجاتیێ دەرباز بویمە و یا دوێ ژی من نەڤێت ب وێنێ من قەبارەك ژ لاپەرێ روژنامێ یان پەرتوكەكێ ڤەگریت، بەلكو گوتنەكا ژ وێنێ من فەرتر هەبیت.
• گەر ئەم داخوازا نمونەكا تە یا ڤەهاندنێ ژ تە بكەین دا بەلاڤكەین؟
وەرن ل هەوارا وا
دا چارەك ب بیتن
ئەڤ ئەزمانێ ل وا
یێ دۆ رۆی دبیتن
هزر ڵ سەرێ وا
خو جه نابیتن
چ بایێ دهێتن ل وا
ب خو دگەل دفریتن
قەنجی ب چاڤێ وا
ل جه بەرزە دبیتن
راستی ب دەڤێ وا
ناهێتە گوتن
گوتننا ل گوهێ وا
ب خو بەلاڤ دبیتن
گونهە ل ستویێ وا
هەر تلوڤە دبیتن
چ خەمن نینە ل وا
بەس دولار ب وەریتن
دێ وی ناڤی دانە ل وا
كو ژ وا ملا بخوتن
تێبینی: ئەڤا لسەری هندەك ژدیدارەكێ بو دگەل هوزانڤنای هاتیە كرن و دروژناما چاڤدێر ژمارە (63) ێ دا هاتبو بەلاڤكرن.
ليست هناك تعليقات:
إرسال تعليق