حوسنی بامەرنی ئێكە ژ هوزانڤانێن ناڤدارێن دەڤەرا بەهدینان و ل دوماهیا سەدێ نازدێ هوزان نڤیسین، حوسنی بامەرنی ئێكەم كارێ من یێ بەرهەڤكرنێ بو، كو ئەز شیایم بەرهەمێ وی دناڤ پەرتوكەكێ دا كوم ڤە بكەم و بگەهینمە چاپێ. تشتێ پتر ئەز پالڤەدایم كو لدویڤ بەرهەمێ وی ڤە بچم و دیوانا وی ژ بەرزەبونێ رزگار بكەم، پەرتوكا هوزانڤانێن مللی یا نڤیسەر سادق بهائەددین ئامێدی بو، كو براستی ژیانا وی برەنگەكێ شێلای تێدا هاتیە نڤیسن و دیسان دەما چەند هوزانێن وی بدەست من كەفتین، پتر هاندان بو من چێبو كو ئەز خەمێ ژ ڤی هوزانڤانی بخوم و ژبەر ڤان ئەگەران، من خوە دیت دێ شێم سەركەفتنێ دڤی كاری دا ئینم.ژبەر كو ئەز بخوە لڤێ دەڤەرێ ژیایمە، دێ ژێدەر زویتر بدەست من كەڤن و دبیت ژ كەسەكێ دی پتر ژ دەرحەقی هوزانڤانی و خرڤەكرنا بەرهەمێ وی بدەركەڤم، یا دوێ ژێدەرێ ئێكێ بو كو چەند هوزانێن وی من ژ كەسەكێ هەڤالێ وی گوهـ لێبوین، ئەو ژی (حەجی عەمەر وەرمێلی) بو كو ئێك بو ژ مریدین شێخ بەهائەددین نەقشەبەندی ل بامەرنێ.
حوسنی بامەرنی دژێدەران دا
حوسنی بامەرنی ب هوزانڤانێ مللی هاتیە نیاسین، هوزانێن وی زوی جێهـ خوە ددلێ خەلكی دا كرینە و پتریا وان ئەڤێن هاتینە كومكرن ژی، ژبەر رەوانبێژیا وان ماینە ل سەر زارێ خەلكی و هاتینە ژبەركرن. هەر ئەڤ ژبەركرنە ژی بویە كو هوزانێن وی ژ بەرزەبونێ بهێنە پاراستن.
هوزانڤانێن بەرنیاسێن دەڤەرا بەهدینان ب هوزانڤانێن مللی هاتینە نیاسین، هوزانڤان حوسنی بامەرنی و نادرێ كانی ساركی بوینە، هەر چەندە ئەحمەدێ نالبەند ژی دڤی دەربارەی دا هوزانێن جوان و ژ هەژی نڤیسی نە.
بو ئێكەم جار هوزانێن (حوسنی بامەرنی) كەتینە دناڤ پەرتوكان دا، ژ لایێ نڤیسەر سادق بەهائەلدین ئامێدی دپەرتوكا وی یا هوزانڤانێن كورد دا بون، تا بەرهەمێ وی و ژینەنیگارا وی دناڤ پەرتوكەكا تایبەت دا، بناڤێ (هوزانڤانێ مللی حوسنی بامەرنی) هاتیە چاپكرن و بەلاڤكرن.
ژبلی ڤان ژێدەران ژی چەندین نڤیسەرێن دی د پەرتوكێن خوە دا ئاماژە بڤی هوزانڤانی دا یە و بتنێ بو ئاماژە پێدانێ، وەك:
1. (فوزەلا‌و بەهدینان یا نڤیسەر مەسعود محەمەد یاسین رێكانی ـ1997.
2. ئیمارەت بەهدینان ئەلعەباسیە ـ مەحفوز ئەلعەباسی1969ـ قسم ادب و ادبا‌وـ حسن بامرنی.
3. هوزانڤانێن كورـ صادق بەهائەلدین ئامێدیـ 1980.
4. روژناما هاوكاری ـ سالا1972 لبن ناڤێ نڤیسەر چەپەر.
5. گوڤارا ماف ژمارە24،حەمكێ ـ حەمە كورـ د مەسعودكتانی.
6. اعلام الكردـ میر بصری ـ 1991 ـ الاكراد فی العراق ـ رجال الدین و الادبـ ص126 ـ حسن بامرنی.
7. حەمكێ توڤی ـ حەمە كورـ د. مەسعود كتانی ـ 2001 لاپەرە 29.
8. الاكراد فی بهدینان ـ ئەنوەر نور المایی ـ الگبعە الپانیەـ 1999ـ ص180ـ قسم ادب و ادبا‌و..
9. روژناما بوتان ـ هژمار.8.
10. ئەڤە یە بامەرنێ ـ مستەفا نوری بامەرنی ـ 2004 .
بەرهەمێ هوزانڤانی
دیسان هوزانێن حوسنی ئەڤێن ب دەست مە كەفتین بڤان رێكان گەهشتینە مە، وەك مافێ وان بو بەرچاڤكرن:
ـ پەرتوكا هوزانڤانێن كورد یا نڤیسەر سادق بەهائەلدین ئامێدی.
ـ گوڤارا ماف ژمارە (24) حوسنی بامەرنی و هوزانەكا نە بەلاڤكری (ژ لایێ عبدالرحمن بامەرنی و كورتیەك ژ ژیانا هوزانڤانی.
ـ دەستخەتەك ژلایێ بابێ فارسی (محەمەد فوئاد) كورێ مەلا عبدالرحمن ێ برازایێ حوسنیێ بامەرنی.
ـ حەجی عەمەر وەرمێلی، ئێك ژ مریدێن شێخ بەهائەلدین نەقشەبەندی بویە و دوو هوزانێن نە بەلاڤكری ژ وی هاتینە وەرگرتن.
ـ عەبدوللا مەلا حەسەن یێ بەرنیاس ب بابێ تەوفیقی، چەند هوزانەكێن حوسنی و یێن چەند هوزانڤانێن دی ب دەست خەتێ وی هاتبونە نڤیسین. ژ وان هوزانان ژی هوزانێن هەر ئێك ژ (حوسنی بامەرنی، شێخ غیاسەلدین، ئەحمەدێ نالبەند، بەكر بەگێ ئەرزی، مەلا نەجم الدین، فەخری بامەرنی، مەسعود كتانی و مەلا مەنسورێ گلگاشی و چەند هوزانڤانێن دی).
ژیانا وی:
حوسنی كورێ مەلا ئەحمەدێ بابكی یە. بابك ناسناڤێ بنەمالا وان بویە و ژبەر سڤككرنا وێ بویە بابكو ـ ل سالا 1868 ل گوندێ بامەرنێ ژ دایك بویە. حوسنی كورەك بناڤێ جەواد و چار كچ هەبون و سێ برا هەبون و دوو ژوان ب خودان بەرهەمێن ئەدەبی هاتینە ناسكرن و بەرهەم ل پاش خوە هێلاینە.
ل دوور مرنا ڤی شاعری ژی چەندین بوچوون هەنە و یا ژ هەمیا نێزیكتر و دروست تر كو ل سالا1936ێ چوویە بەر دلوڤانیا خوەدێ و ژبەر كو هوزانێن وی و ژیانا وی ب دویر و درێژی د پەرتوكەكا تایبەت دا بڤی هوزانڤانی ڤە هاتیە چاپكرن، پێدڤی ناكەت دوبارە ژینەنیگارا وی بنڤیسی نە ڤە، بتنێ وەك نیاسین دێ هەلبەستەكا وی دوبارە بەلاڤكەین.
(كەرێ مەرەوگێ)
گەلی خەلكێ جەماعەتێ
گوهێ خو بدەن حیكایەتێ
داهین ببینن(مرو‌و) ەتێ
وەكی گەرێ فەلەی دزی
عززەدین دبێت سلێمانی
تو خوش مێرێ ڤان شولانی
وێ هە كەرەك ل پشتا بانی
بو مە بینە بنێ رەزی
دلێ هەر دوا چوو بوو تری
تەكبیر بحەسەن مشكوی كری
كەرێ فەلەی دەرحال بری
لێ سیار بوون چوون ناڤ رەزی
ژ وێڤە هات (مەرەوگێ)
دەستێ خو گرتی دەوكێ
كەرێ من بریە بو كێ
دا وی بكێشمە (مركز) ی
دەعوا برە نك شێخی
بەحسێ كەری دهەلێخی
كەس نەبوو وی بدەرێخی
ئەوی سەیێ لبەر پەزی
ژ هەمی یا نەڤی یێ گاڤركی
ل مەرەوگی خوری ب توركی
بو من بری یە مرمركی
ئەو رابو دویڤ را بەزی
ئەو ژی چوونە گلكەنێ
هشكە هەواریا دكەنێ
بەرتیل تری تێر بدەنێ
ئو هاتنە ڤە هو ب لەزی
ئینا تری مرمرە
وان دا بوو حەجی ب (سر)ە
ژێرا بوو بوو تر ترە
تەنیێ تێ بدەن دگەل بەزی
عززەدین دبێت حەسەنی
هەی روی رەشا روی تەنی
ئەڤە ب مە ڤە بوو پنی
ژ مە ناچیت شبها كزی
حەسەن دبێژتە عززەدینی
تو بو عەقلی چو نینی
گوه ددەیە درەوینی
بلا چاك تو بگەڤزی
سەحكەنە (ئەحمەد) شاعری
ئەوی بەیتەك چێكری
هەتكا وان ئێكجار بری
ئەو كرنە بەفرا تەزی
تێبینی: حوسنی بامەرنی ژبلێ ڤێ نمونێ، هوزانێن بناڤ و دەنگ تر هەنە وەك بەیتا حەودێن بن گویزا، لێ مە ئەڤ هوزانا وی هەلبژارتی یە، ژبەر كو ئەحمەدێ نالبەند ژی هوزانەك بڤێ رویدانێ نڤیسی یە و دێ نمونا ئەحمدێ نالبەند ژی لڤی فایلی بەلاڤكەین بو ب ساناهی لێزڤرینێ و هەڤبەركنێ.
فەلەك هاتبوو ژ تلكێبێ
(كەرێ مەرەوگێ)*
فەلەك هاتبوو ژ تلكێبێ
ژ بو حیلە ژ بو لێبێ
مقەدەر كەفتە دوف پێ پێ
كو بو چێبیت گرفتاری
بەرازی هاتە دوكانا
دەوار هێلا لكولانا
نەكر هزرا چو تالانا
كو نژدە كەفتە ڤی واری
لدەر تەكیائێ كەر هێلا
كو كەس ناكەت خراب فێلا
بەرێ خو بدەن كورێ چێلا
چ بێ عەقلە چ دل تاری
لجەحشی ئەو نە زڤریڤە
مقەدەر وی هەبیت ژ كیڤە
سلێمان دزبو یێ بدویڤە
كو وی سویندا بسەری خاری
سلێمان و عزالدینن
كەرێ وی كافری دبینن
گوت ئێك دو ڤی خودان نینن
كو ئەڤ كەرب و مە ئێكجاری
نەزانی وان كەرێ كێ یە
عزالدین چێترێ لێ یە
بلا كەر یێ مەرەوگێ یە
بخودێ بینە وی باری
بخودێ ببەن تری لێكەن
ژ پاش شولی بخو چێكەن
ما ئەم دێ فكرەكێ ژ كێ كەن
هەرا هوسانە مالداری
مخالف بون لئینانێ
ئەوان گوتی خودان كانێ
مە گرتی كەر چو گارانێ
ئو گورگی ئەو كەرێ خاری
سلێمان گوت عزالدینی
دڤێتن تو كەری بینی
بەلێ دڤێت خو ڤەنویسینی
نەبیت شەرما مە بێ كاری
ئەوی گوت بێ شریعەت بیت
ژبو مە دێ قباحەت بیت
ئو ترسین شول بزەحمەت بیت
درەنگە روژ چو ئێڤاری
حەسەن مشكو ژ خو رازی
ژبو وان ئەو ببو قازی
بفەتوا لێ كری گازی
نەكەن شەرمێ ژ موختاری
ئەوان كەر برنە كەر تا ژی
لگویفانكی ببون ڤاژی
فەلە ئڤرو ببیت تاژی
مە نابینیت ڤە ئێكجاری
نزانیت كا چلێ هات كەر
كو خولی بسەر سەرێ وی وەر
چونە شولا مە یە یا فەر
حەسەن مشكو ژی چو هاری
حەسەن مشكو ل مە بو مفتی
ئەوی فەتوا مە یا گوفتی
فەلە بەلكی ئێ پەرچفتی
نزانیت ئەو ڤی بازاری
فەلە زڤری لبو چونێ
كەری تشتەك نە ما لشونێ
عزالدینی سە كر قونێ
وەسا ئارها وەكی ماری
فەلە هات و قەوی وەحشە
چلێ هات ئڤرو ئەڤ جەحشە
حەسەن مشكو قەوی فەحشە
خو دا پیڤا برینداری
خو داپیڤا فەلەی پاشی
ئەوی گوتێ بفەحاشی
كەرێ تە یێ بری ئاشی
تو بوی هندە بقار قاری
فەلێ تلكێبێ یێ گێژە
كەرێ من بەرزە بو ژ مێژە
حەسەن مشكو درست بێژە
كەرێ من كێ برە ئاری
حەسەن گوتێ تو مەلعوینی
تو وی كافر تویێ دینی
سلێمان و عزالدینی
بخو كەر وان برە باری
ئەوان كەر بر بتە حریكێ
حەجی (محمد) تو گازی كێ
كەرێ من تێت بو ئالیكێ
وە دزی و بریە ئێڤاری
حەجی گوت خو نە تر تركە
فەلێ پیس تو ریخێ فركە
مە دل ئیرو چو مرمركە
ئەوان كەر بر ئەچوم هاری
فەلە سلبو چو نك شێخی
دڤێت حلمێ نە رائێخی
دزێت من ژ گوندی دەربێخی
من و وان شرعەتە لواری
دڤێتن ژبەر ئەڤان توڤا
دەوارا هەر بكەن گوڤا
كو وەقتێ بەفر و باروڤا
نەكەن كەس بو گرفتاری
دزن كەفتینە بامەرنێ
چی عەردێ دیت هەوە هەرنێ
دەربێخن وان حەتا سەرنێ
هەرو لێ بكەن ڤە هشیاری
* باغێ كوردا ـ بەرگێ سیێ ـ لاپەرە 287.
ليست هناك تعليقات:
إرسال تعليق